ارداق

انسان هرچقدر طولانی درصحنه ی عالم زندگانی کندوبه هراندازه ای که به بقای خود امیدوارباشد عاقبت باید با دنیای فانی وداع نماید. مسئله ارث که اکثر علمای حقوق رابه خودمشغول نموده وهریک به ترتیبی آن رامرتب کرده است  عبارت است  ازدانستن این که دارایی وحقوق شخص باید بعدازفوت او به چه کسی برسد آیا ماترک اوباید به اشخاصی منتقل شودکه قانون معین می کند ویا به کسانی که خوداوانتخاب می نماید؟

هرکس دردنیا به یک عده علقه ی تامی دارد ومایل است که بعدازفوت اواگر اموالی دارد به همان شخص برسد .کسانی که دردرجه ی اول وابستگی بیشتری با آنها دارد اشخاصی مانند اولادوابوین افرادهستند.

به همین طریق به هردرجه ای که شخص ازداشتن ارحامی که به واسطه ی اقربیت اولویت داردمحروم باشد علقه ی او متوجه اقربای نسبی اومیگردد.

اما به منظور این که وراث بتوانند سهم الارث خود را مطالبه و در آن تصرف کنند، ابتدا لازم است وارث منحصر بودن ایشان و سهم الارث هر یک از ایشان در دادگاه بررسی و اثبات گردد. در این خصوص دادگاه پس از رسیدگی، گواهی‌نامه‌ای به نام تصدیق انحصار وراثت صادر می‌نماید که در اختیار اشخاص ذینفع قرار خواهد گرفت. انحصار وراثت در حقوق عبارت است از معلوم نمودن تعداد وراث متوفی توسط مراجع ذی صلاح.

در تصدیق انحصار وراثت

درصورتی که وراث متوفی یا سایر اشخاص ذینفع به خواهند تصدیق انحصار وراثت تحصیل کنند، درخواست نامه کتبی مشتمل برنام ومشخصات درخواست کننده ومتوفی و ورثه و اقامتگاه آنها ونسبت بین متوفی ووارث فتنظیم نموده ،به دادگاه تسلیم می نماید.
دادگاه رسیدگی کننده درخواست متقاضی را یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار یا محلی اگهی می نماید.
تبصره: درنقاطی که روزنامه دائرنیست دادگاه می تواند به جای اگعهی درروزنامه محلی به تعداد لازم به هزینه ی متقاضی گواهی حصروراثت،آگهی تهیه نموده ودر معابر همان محل الصلق نماید.
پس ازیکماه ازتاریخ نشر اگهی ،درصورتی که معترضی نبود دادگاه تمام ادله واسناد درخواست کننده تصدیق راازبرگ شناسنامه وگواهی گواه وغیره درنظر گرفته ،تصدیقی مشعربروراثت وتعیین تعداد وراث ونسبت آنها به متوفی صادر می نمایدودرصورت اعتراض ،دادگاه جلسه ای برای رسیدگی به اعتراض معین نموده به معترض ودرخواست کننده تصدیق اطلاع می دهد ودرجلسه ای پس ازرسیدکی حکم خواهدداد.این حکم قابل تجدید نظر است.
دادگاه بخش می تواند گواه ها را احضار کرده وگواهی ان رااستماع نماید.
چنانچه گواه در خارج از مقرر دادگاه ساکن باشد، تحقیق از گواه بوسیله دادگاه محل اقامت گواه یا نزدیکترین دادگاه محل اقامت گواه به عمل خواهد آمد.
درصورتی که بهای ترکه بیش از ده میلیون (10/000/000) ریال نباشد، دادگاه بدون انتشار آگهی فبه ادله درخواست کننده رسیدگی ودرخواست صدور وراثت راحسب اقتضای دلایل قبول یا رد می نماید.
درصورتی که به واسطه معلوم نبودن ورثه یا برای تصفیه ترکه وغیره قبلا برای معرفی ورثه آگهی شده باشد ،صدور ثصدیق انحصار وراثت محتاج به اگهی جدید نبوده ودرصورت درخواست هریک ازورثه یا اشخاص ذینفع تصدیق انحصاروراثت صادرخواهد شد.

درکلیه مواردی که دادستان تشخیص دهد که متوفی بلا وارث بوده و درخواست اشخاص برای صدور تصدیق بی اساس است، می تواند به درخواست تصدیق انحصاروارثت اعتراض نماید ونیز می تواند در صورتی که متوفی را بلا وارث بداند، به تصدیق انحصاروراثت درموردی که تصدیق مسبوق به آگهی نیست اعتراض کند ودرهرحال دادستان حق دارد از رای دادگاه پزوهش وفرجام بخواهد.
مادامی که برای محجور ،قیم وبرای غایب امین معین نشده ،دادستان می تواند به نام محجور وغایب ،به درخواست تصدیق انحصار وارثت اعتراض نماید.
درموردماده 364اشخاص ذی نفع می توانند به درخواست تصدیق وهمچنین به تصدیقی که درموضوع وراثت صادر می شود ،اعتراض نمایندورای دادگاه دراین خصوص قابل پزوهش وفرجام است.
اشخاصی که تصدیق انحصار وراثت تحصیل کرده اند ،می توانند مطابق تصدیق نامبرده ترکه ومطالبات متوفی رااز کسانی که مدیون یا متصرف مال متوفی هستند،مطالبه نمایند مدیون یا متصرف باید ترکه ومطالبات متوفی رابه آنهاتسلیم نماید ودرصورت تادیه دین ویا تسلیم مال درمقابل هرمدعی وراثت ،بری محسوب خواهدشد ومدعی نامبرده حق رجوع به شخص یا اشخاصی خواهد داشت که طلب متوفی رابه وصول ویا مال متعلق به اورادریافت نموده اند.
مدیون که بدهی خودرا به وراث متوفی می دهد می تواند رو نوشت گواهی شده انحصار وراثت را از وارث بخواهد.
درتصدیق انحصار وراثت به درخواست ورثه دادگاه حصه هریک از ورثه را معین می نماید.
در تصدیق انحصار وراثت باید نسبتی که وارث یا ورثه به مورث خود دارند؛ازمتروکات به نحو اشاعه معین شود.
درصورتی که ورثه بخواهد ملک غیرمنقولی که به نام مورث ثبت شده است ،به نام آنها ثبت گردد باید تصدیق انحصار وراثت یا رو نوشت گواهی شده آن را که مشتمل بر تعیین سهام باشد به اداره ثبت تسلیم نمایند.